Łączna liczba wyświetleń

Wyłącznik automatyczny wkrętkowy
Wyłącznik instalacyjny
Wyłącznik różnicowoprądowy
Wyłącznik przeciwporażeniowy

Wyłącznik instalacyjny

(Wyłącznik nadmiarowo-prądowy, nazywany też potocznie eską) – element instalacji elektrycznej, którego zadaniem jest przerwanie ciągłości obwodu, gdy prąd płynący w tym obwodzie przekroczy wartość bezpieczną dla tego obwodu. Wyłączniki te przeznaczone są do sterowania i zabezpieczeń przed skutkami przetężeń (przeciążeń i zwarć) obwodów odbiorczych instalacji oraz urządzeń elektrycznych w gospodarstwach domowych i innych. Wytwarza się je na napięcia do 440 V, prądy znamionowe do 125 A i prądy wyłączalne 25 kA o charakterystykach czasowych B C oraz D. Najbardziej rozpowszechnione są jednak na prądy znamionowe do 63 A i prądy wyłączalne nie większe niż 10 kA.

W instalacjach elektrycznych stosuje się obecnie wyłączniki instalacyjne płaskie o znormalizowanej szerokości (module) 17,7mm, mocowane na wsporniku DIN TH35.

Przekrój przez wyłącznik instalacyjny

Na załączonym przekroju wyłącznika instalacyjnego wyróżnione zostały jego następujące elementy:

  1. Dźwignia napędowa
  2. Zamek
  3. Styk stały i styk ruchomy
  4. Zaciski przyłączowe
  5. Wyzwalacz termobimetalowy (przeciążeniowy)
  6. Korpus izolacyjny (obudowa)
  7. Wyzwalacz elektromagnetyczny (zwarciowy)
  8. Komora gaszeniowa

Wyłącznik ma dwa wyzwalacze:

- Zwarciowy (elektromagnetyczny lub elektroniczny),

- Przeciążeniowy (termo bimetaliczny lub elektroniczny).

Leitungsschutzschalter-ein-aus-ArM.gif

Wyłączniki instalacyjne przystosowane są do wielokrotnego zadziałania, a czułość ich zadziałania jest większa niż powszechnie stosowanych wkładek topikowych.

Popularne wyłączniki instalacyjne o charakterystyce B (np.: S301B16) mają wyzwalacz przeciążeniowy ustawiony na 1,13-1,45 krotności prądu znamionowego, a zwarciowy na 3-5 krotności prądu znamionowego. Natomiast wyłączniki o charakterystyce C wyłączają prąd zwarciowy, gdy osiągnie on wartość 5-10 krotności prądu znamionowego, a o charakterystyce D, gdy osiągnie wartość 10-20 krotności prądu znamionowego. Istnieją ponadto wyłączniki instalacyjne selektywne, których zadziałanie następuje z opóźnieniem, po zadanej zwłoce czasowej.

Wyłącznik instalacyjny 3 biegunowy

Wyłączniki instalacyjne występują w odmianach 1, 2, 3 i 4 biegunowych. Dodatkowo wyróżniamy odmiany wyłączników z torem neutralnym (np.: 1P+N – 1 biegunowy z torem neutralnym) lub bez (np.: 1P – jednobiegunowy bez toru neutralnego). Do większości wyłączników instalacyjnych, producenci przewidują dodatkowe akcesoria w postaci dołączanych styków pomocniczych (AUX) i alarmowych (ALARM) oraz wyzwalaczy wzrostowych (SHUNT) i podnapięciowych (UVT).

Właściwy i umiejętny sposób doboru wyłączników instalacyjnych w instalacji elektrycznej, ich prądów znamionowych i charakterystyk jest bardzo ważny dla ich właściwego i selektywnego działania, tzn. aby wyłączenie następowało przez najbliższy miejscu awarii wyłącznik.

Parametry i właściwości[edytuj]

Niektóre właściwości i parametry wyłączników instalacyjnych, ważne dla celów ochrony przetężeniowej instalacji i urządzeń, są następujące:

  • czas umowny jest równy 1 h dla wyłączników o prądzie znamionowym do 63 A oraz 2 h dla wyłączników na większe prądy znamionowe,
  • umowny prąd niezadziałania I_{nt} jest równy 1,13 prądu znamionowego wyzwalacza przeciążeniowego wyłącznika,
  • umowny prąd zadziałania I_{t} jest równy 1,45 prądu znamionowego wyzwalacza przeciążeniowego.

Wyłączniki instalacyjne wielobiegunowe obciążone jednobiegunowo przy pracy od stanu zimnego powinny zadziałać w czasie umownym przy przeciażeniu:
-1,1 umownego prądu zadziałania w przypadku wyłączników dwubiegunowych,
-1,2 umownego prądu zadziałania w przypadku wyłączników trój- i czterobiegunowych.

Zalecanymi prądami znamionowymi wyłączników instalacyjnych jest następujący typoszereg:
6-8-10-13-16-20-25-32-40-50-63-80-100-125 A

Samoczynny wyłącznik nadmiarowy

 
rodzaj bezpiecznika elektrycznego, w którym przez termiczno-mechaniczne zadziałanie elementów następuje przerwanie ciągłości obwodu elektrycznego.

Inne nazwy: bezpiecznik automatyczny, bezpiecznik samoczynny, wkrętkowy wyłącznik instalacyjny

Wyłącznik nadmiarowy wkręcany w gniazdo bezpiecznika topikowego o gwincie E27 lub montowany na natablicowo, którego po zadziałaniu można ponownie włączyć. Urządzenie to składa się najczęściej z 2 wyłączników. Pierwszym jest bezpiecznik bimetalowy. Przy przekroczeniu dopuszczalnej wartości prądu w obwodzie, blaszka bimetalowa po nagrzaniu wygina się i zwalniazestyk, który automatycznie przerywa obwód. Tak działa w przypadku przeciążenia. W przypadku wystąpienia zwarciaelektromagnes wewnątrz bezpiecznika zwalnia naciąg sprężyny, która rozwiera styki i przerywa obwód (działanie to jest wielokrotnie szybsze niż wyłącznika bimetalowego) czy w przypadku bezpiecznika topikowego[potrzebne źródło].